Mniej niż sto dni na wymianę pieca

Przed Rybnikiem i innymi miastami województwa śląskiego ważny moment – zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej od 1 stycznia 2022 r. nie będzie można używać kotłów na paliwa stałe starszych niż 10 lat. W bieżącym roku tempo prac i zaangażowanie środków finansowych na działania antysmogowe jest jeszcze większe niż w poprzednich latach. To czas intensywnych inwestycji – zarówno po stronie mieszkańców, jak i miasta.

Domy jednorodzinne

Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Rybniku są domy jednorodzinne. Zgodnie z szacunkową inwentaryzacją źródeł ogrzewania przeprowadzoną w 2018 roku na 18,5 tysiąca domów jednorodzinnych 14 tysięcy miało ogrzewanie węglowe. W związku ze zbliżającym się terminem egzekwowania zapisów uchwały antysmogowej widać wzmożoną aktywność mieszkańców, którzy realizują lub planują niezbędne inwestycje.

Do kolejnej statystyki urząd miasta przymierza się w drugiej połowie 2022 roku. Wtedy stan faktyczny, dzięki obowiązkowemu spisowi źródeł ciepła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), będzie można ocenić precyzyjnie.

- Szacujemy, że rocznie mieszkańcy Rybnika wymieniają około tysiąca kotłów, a dynamika zmian w 2021 roku wzrasta. Dziś szacunki wskazują, że w około 10 tys. domów jednorodzinnych wymiana źródeł ciepła będzie musiała nastąpić w najbliższych latach, tj. do końca 2027 r. – wskazuje Rafał Kołodziej, Kierownik Referatu Ochrony Powietrza w Wydziale Ekologii Urzędu Miasta Rybnika.

Wielu mieszkańców Rybnika ma świadomość, że przestarzałe źródła ogrzewania trzeba wymienić. Przypomnijmy, że w czerwcu br. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wraz z Polskim Alarmem Smogowym (PAS) opublikowały ranking pokazujący aktywność gmin w programie „Czyste Powietrze”. Rybnik zajął w nim 15 miejsce w Polsce pod względem ilości wymienionych kotłów na 1000 mieszkańców, a jednocześnie pierwsze pod względem łącznej liczby wymienionych kotłów – tylko w pierwszym kwartale 2021 roku ubyło 551 niespełniających norm kotłów.

- Od początku trwania Programu Czyste Powietrze do pierwszych dni września bieżącego roku złożonych zostało 3538 wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć zlokalizowanych na terenie miasta Rybnika, z czego w 3370 wniosków dotyczyło zakupu i montażu źródła ciepła zgodnego z wymaganiami programu – wyjaśnia Jacek Chołuj, główny specjalista w Wydziale Inwestycji, odpowiedzialny m.in. za kwestie związane z poprawą jakości powietrza w mieście.

Dane mogą napawać lekkim optymizmem, choć niestety nie brakuje takich mieszkańców, którzy nie chcą przyjąć do wiadomości, że od 2022 roku używanie pozaklasowych kotłów będzie zabronione i karane!

- To będzie czas wielkiej próby dla samorządów, próby dotyczącej bycia konsekwentnym. 2022 rok to będzie pierwszy rok, w którym najgorsze kotły powinny zniknąć. Nie wyobrażam sobie, że nie będziemy tego kontrolować. Był czas edukowania na temat szkodliwości smogu na nasze zdrowie, był czas na wprowadzenie zmian w swoich kotłowniach, a teraz idzie czas egzekwowania. Jeżeli realnie chcemy zmienić jakość życia w naszych miastach pod względem czystego powietrza, to musimy kontrolować realizację zapisów uchwały antysmogowej – podkreśla Prezydent Rybnika Piotr Kuczera.

Budynki miejskie

Aby spełnić wymogi uchwały antysmogowej inwestycje przeprowadza też Miasto. Spośród przeanalizowanych budynków miejskich (urzędy, domy kultury, szkoły, przedszkola, obiekty sportowe, budynki OSP; bez zasobu ZGM) tylko w 12 wymagana jest wymiana źródeł ciepła w 2021 r.

- Na 191 przeanalizowanych budynków 18 ogrzewanych jest kotłami węglowymi, w tym 4 kotłami klasy 5, 12 kotłami wymaganymi do wymiany w 2021 r. oraz 2 kotłami do wymiany po 2021 r. Czyli ok. 9% budynków ma ogrzewanie węglowe, z czego ok. 6% wymaga wymiany źródeł w 2021 r. – precyzuje Jacek Chołuj.

Inwestycje wymiany źródeł ciepła są w trakcie realizacji w 9 obiektach (Przedszkole nr 21, Przedszkole nr 32, Szkoła Podstawowa nr 18, Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 4, Przedszkole nr 18, Zespół Szkolno-Przedszkolny 14, OSP Gotartowice, OSP Golejów, OSP Kłokocin). W 2021 roku rozpoczną się jeszcze trzy inwestycje, których realizacja zakończy się w 2022 roku. Mowa o Szkole Podstawowej nr 19, Szkole Podstawowej nr 23 i OSP Wielopole.

Wymiana kopciuchów w zasobie ZGM

W administrowanych przez ZGM budynkach mieszkalnych przestarzałe piece węglowe wymieniane są na źródła ciepła niegenerujące problemu „niskiej emisji”. Prowadzone są też termomodernizacje, dzięki którym zapotrzebowanie budynków na energię cieplną będzie mniejsze. Rok 2021 to realizacja inwestycji w 71 wielorodzinnych budynkach mieszkalnych (37 budynków w realizacji).

W zarządzie rybnickiego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej jest 249 budynków, w których znajduje się 4590 mieszkań. 115 budynków zostało już stermomodernizowanych, w 120 ogrzewanie jest ekologiczne.

Plany ZGM odnośnie wymiany źródeł ciepła:

688 źródeł ciepła do wymiany jeszcze w bieżącym roku
2022: planowana wymiana ogrzewania w 469 mieszkaniach
2022/2023: planowana wymiana ogrzewania w 404 mieszkaniach
2022-2025: planowana wymiana ogrzewania w 175 mieszkaniach.

Efekty

Antysmogowe inwestycje Miasta i mieszkańców przynoszą powoli efekty. W 2010 roku w Rybniku aż podczas 134 dni w roku przekroczony był dopuszczalny poziom pyłu PM10. Stopniowo wyniki trzycyfrowe zmieniały się w dwucyfrowe (2017 rok). W ubiegłym roku było 45 takich dni. Norma mówi o 35 dniach – jest zatem jeszcze wiele do zrobienia.