Prezydent podpisał ustawę o dystrybucji węgla przez samorządy

Informacja w sprawie ustawy z dnia 27 października 2022 o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych

Ustawa o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych ma na celu wsparcie dla dużej grupy gospodarstw domowych w Polsce, w tym również gospodarstw najuboższych energetycznie, przez umożliwienie podmiotom wprowadzającym do obrotu paliwo stałe, podjęcia współpracy z zainteresowanymi gminami w celu rozdysponowania węgla do indywidualnych gospodarstw domowych przy niższych cenach zakupu.

Ustawa określa zasady, warunki i tryb sprzedaży przez niektóre podmioty paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, zakupu preferencyjnego paliwa stałego, przyznawania, ustalania wysokości i wypłacania niektórym podmiotom rekompensat z tytułu jego sprzedaży oraz właściwość organów w tych sprawach. Przez paliwo stałe rozumie się węgiel kamienny.

W terminie do dnia 30 kwietnia 2023 r. podmiot wprowadzający do obrotu (przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu paliwa stałego, wymieniony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw aktywów państwowych), może sprzedawać gminom paliwo stałe, z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych.

Gmina, która zamierza dokonać zakupu paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych, zawiera umowę z podmiotem wprowadzającym do obrotu, po dokonaniu wstępnego ustalenia liczby gospodarstw domowych znajdujących się na terenie tej gminy zainteresowanych zakupem paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego.

Paliwo stałe będące przedmiotem umowy, odbierać ma gmina z miejsca jego składowania przez podmiot wprowadzający do obrotu. Cena paliwa stałego zakupionego przez gminę nie może być wyższa niż 1500 złotych brutto za tonę. Do ceny tej nie wlicza się kosztów transportu paliwa stałego z położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca jego składowania do miejsca składowania przez gminę.

Termin dokonania przez gminę płatności z tytułu realizacji umowy wynosi 60 dni liczonych od dnia wydania paliwa.

Gminy mogą dokonywać wspólnego zakupu paliwa stałego w ramach zawartej między nimi umowy, określającej w szczególności, która gmina jest właściwa do zakupu paliwa stałego, na terenie której gminy paliwo stałe będzie składowane lub wydawane gospodarstwom domowym znajdującym się na terenie tych gmin, podział zadań między organami gmin oraz zasady rozliczania kosztów poniesionych przez każdą z gmin.

W przypadku, gdy gmina nie zawrze umowy z podmiotem wprowadzającym do obrotu, sprzedaż paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych znajdujących się na terenie tej gminy może być prowadzona przez gminę bezpośrednio sąsiadującą lub przez inny podmiot będący pośredniczącym podmiotem węglowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.

Paliwo stałe nabyte przez gminę podlega sprzedaży w ramach zakupu preferencyjnego w celu zaspokojenia potrzeb własnych gospodarstw domowych znajdujących się na terenie danej gminy albo gmin objętych wspólną umową.

Gmina sprzedaje paliwo stałe w ramach zakupu preferencyjnego po cenie nie wyższej niż 2000 złotych brutto za tonę, przy czym do ceny nie wlicza się kosztów transportu paliwa stałego z miejsca składowania w gminie do gospodarstwa domowego.

Do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym.

Wniosek o zakup preferencyjny może być złożony najpóźniej do dnia 15 kwietnia 2023 r.

Minister właściwy do spraw aktywów państwowych określi, w drodze rozporządzenia, ilość paliwa stałego dostępną dla jednego gospodarstwa domowego w ramach zakupu preferencyjnego odpowiednio w okresie do dnia 31 grudnia 2022 r. oraz od dnia 1 stycznia 2023 r.

Ustawa wprowadza bardzo istotne zmiany do ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym. W myśl uchwalonych przepisów wprowadzających zmiany w art. 2 ustawy o dodatku węglowym w przypadku, gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe i w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie będzie miała zastosowania reguła jeden dodatek węglowy na jeden adres do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła.

W powołanym przypadku gospodarstwu domowemu, które zajmuje lokal, dla którego nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu, wójt, burmistrz albo prezydent miasta przyznaje dodatek węglowy w drodze decyzji administracyjnej, jeżeli w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ ten ustalił zamieszkiwanie pod jednym adresem w odrębnych lokalach kilku gospodarstw domowych oraz wykorzystywanie przez te gospodarstwa oddzielnego lub współdzielonego źródła ogrzewania.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje wpisu źródła ciepła do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, jeżeli źródło nie było wcześniej zgłoszone do tej ewidencji, bez konieczności składania odpowiedniej deklaracji.

W przypadku posiadania informacji wskazujących, że osoba, która nie złożyła wniosku o wypłatę dodatku węglowego, spełnia warunki jego przyznania wynikające z ustawy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu ustalenia prawa do tego dodatku. Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową. W takim przypadku organ ten przyznaje dodatek w drodze decyzji administracyjnej z urzędu, bez konieczności składania wniosku oraz bez składania odpowiedniej deklaracji dokonuje wpisu źródła ciepła do centralnej ewidencji emisyjności budynków, jeżeli źródło nie było wcześniej zgłoszone do tej ewidencji.

Dodatek węglowy przysługuje osobie w gospodarstwie domowym także wówczas, gdy główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego, którym jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane paliwami stałymi, nie zostało zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków, a w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustalono, że źródłem ogrzewania tego gospodarstwa jest źródło ogrzewania wskazane powyżej.

W myśl przepisu przejściowego regulującego kwestie dodatku węglowego do postępowań w sprawie wypłaty dodatku węglowego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, zastosowanie będą miały już nowe regulacje. W przypadku, gdy wójt, burmistrz albo prezydent miasta odmówił przyznania dodatku węglowego, zgodnie z art. 2 ust. 16 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym w przypadku zaistnienia wyżej wskazanych okoliczności wnioskodawca będzie mógł złożyć ponownie wniosek o wypłatę tego dodatku

Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Informacja w sprawie ustawy z dnia 27 października 2022 o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku

Celem ustawy jest zwiększenie ochrony gospodarstw domowych, wprowadzenie ochrony dla podmiotów użyteczności publicznej, jednostek samorządu terytorialnego oraz mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (MiŚP) przed drastycznym wzrostem rachunków za energię elektryczną poprzez wprowadzenie mechanizmu ceny energii elektrycznej „maksymalnej” do rozliczeń z odbiorcami uprawnionymi przez sprzedawców energii.
Jednocześnie przedsiębiorstwa obrotu energią elektryczną zostaną objęte rekompensatami. Wysokość rekompensaty co do zasady będzie stanowiła iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy pomiędzy ceną referencyjną obliczaną na każdy miesiąc z projektowanego w ustawie okresu wsparcia na podstawie danych z Raportów Miesięcznych publikowanych przez Towarową Giełdę Energii S.A., a ceną maksymalną określoną w ustawie.

Ustawodawca w celu ochrony odbiorców w grupie taryfowej G, jak również niektórych podmiotów użyteczności publicznej wykonujących kluczowe role władz publicznych w szczególności z zakresu polityki zdrowotnej, edukacyjnej i rodzinno-opiekuńczej oraz sektora małych i średnich przedsiębiorstw, przed drastycznym wzrostem cen energii elektrycznej zdecydował się na wprowadzenia mechanizmu ceny maksymalnej stosowanej w rozliczeniach z tymi odbiorcami.

Przyjęte rozwiązania w zakresie ochrony ww. grupy odbiorców zakładają, że niezależnie od wzrostu cen energii elektrycznej na rynku hurtowym w roku 2023 w rozliczeniach z odbiorcami stosuje się ceny za obrót energią elektryczną tzw. cenę maksymalną na poziomie:

- 785 zł/MWh – w przypadku odbiorców użyteczności publicznej oraz małych i średnich
Przedsiębiorstw,
- 693 zł/MWh – w przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych.

Ponadto uregulowano wszystkie przypadki związane z rozliczeniami z odbiorcami uprawnionymi oraz rekompensatami dla sprzedawców energii w szczególności:

• obowiązek stosowania w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi (z wyjątkiem odbiorców w gospodarstwach domowych) ceny maksymalnej w okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. za całkowite zużycie energii elektrycznej w punkcie poboru energii,
• w przypadku odbiorców użyteczności publicznej, w tym odbiorców podległych jednostkom samorządu terytorialnego oraz odbiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, z którymi zawarto umowy po dniu 23 lutego 2022 r. wprowadza się obowiązek stosowania w rozliczeniach z tymi odbiorcami ceny maksymalnej również w okresie dostaw energii od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia wejścia w życie przedmiotowej regulacji,
• obowiązek stosowania ceny maksymalnej w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi wymienionymi w projektowanej ustawie, w przypadku, gdy ceny wynikające z zawartych przez nich umów są wyższe od ceny maksymalnej,
• w przypadku odbiorców w gospodarstwach domowych ceny maksymalnej obowiązywać będą w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w odniesieniu do całego zużycia energii elektrycznej powyżej limitu przyznanego odpowiednio tym odbiorcom zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej,
• w odniesieniu do odbiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw w przypadku zużycia przez tych odbiorców w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w punkcie poboru energii nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust. Kwotę upustu stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
• wprowadzenie systemu rekompensat dla przedsiębiorstw obrotu, gdzie podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę rekompensat będzie Zarządca Rozliczeń S.A.,
• obowiązek stosowania przez Zarządcę Rozliczeń S.A. w rozliczeniach ze sprzedawcami rekompensaty w wysokości stanowiącej iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy pomiędzy ceną referencyjną miesięczną, a ceną maksymalną dla każdego punktu poboru energii elektrycznej (w przypadku, gdy cena referencyjna miesięczna jest w danym miesiącu wyższa od ceny maksymalnej i jednocześnie niższa od ceny zawartej w umowie sprzedaży),
• obowiązek stosowania przez Zarządcę Rozliczeń S.A. w rozliczeniach ze sprzedawcami rekompensaty w wysokości stanowiącej iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy pomiędzy ceną wynikającą z zawartej umowy sprzedaży a ceną maksymalną dla każdego punktu poboru energii elektrycznej - w przypadku, gdy cena wynikająca z umowy sprzedaży jest wyższa niż cena maksymalna i niższa niż cena referencyjna miesięczna,
• w odniesieniu do odbiorców w gospodarstwach domowych – obowiązek stosowania przez Zarządcę Rozliczeń S.A. w rozliczeniach ze sprzedawcami rekompensaty w wysokości stanowiącej iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy pomiędzy tzw. ceną odniesienia tj. ceną wynikającą z taryf zatwierdzonych przez Prezesa URE do stosowania na rok 2023, a ceną maksymalną dla każdego punktu poboru energii elektrycznej (w przypadku, gdy cena z taryfy jest wyższa od ceny maksymalnej). W przypadku braku zatwierdzonej taryfy przez przedsiębiorstwo obrotu energią elektryczną (braku ceny odniesienia) zastosowanie będą miały mechanizmy określone w ustawie z dnia 7 października 2023 roku o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Na Towarową Giełdę Energii nakłada się obowiązek publikacji wartości ceny referencyjnej w terminie 5 dni po zakończeniu miesiąca.

Cena maksymalna za obrót energią elektryczną będzie przysługiwała odbiorcom uprawnionym w odniesieniu do ich zużycia w okresie 1.12.2022-31.12.2023. Wyjątkiem od tej reguły będzie zużycie wobec odbiorców w gospodarstwach domowych, w odniesieniu do których cena maksymalna obowiązywać będzie w okresie od 1.01.2023-31.12.2023 dla wolumenu powyżej limitu przyznanego im zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

W zakresie ingerencji na rynku hurtowym energii elektrycznej, w ustawie wprowadzono mechanizm polegający na ograniczeniu przychodów niektórych wytwórców energii elektrycznej i przedsiębiorstw obrotu - rozwiązanie to, w myśl uzasadnienia do projektu ustawy, jest spójne z rozporządzeniem Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz. Urz. UE LI 261 z 7.10.2022. Dla wytwórców energii elektrycznej wykorzystujących do wytwarzania energii elektrycznej: energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię geotermalną, hydroenergię, biomasę oraz biopłyny, odpady, węgiel brunatny, paliwa ciekłe, węgiel kamienny, paliwa gazowe z wyłączeniem biogazu i biogazu rolniczego, a także dla przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną nakłada się obowiązek przekazania odpisu na Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny, będącego nadmiarowym przychodem, zgodnie z przyjętym w ustawie sposobem obliczania. Wyłączeni z powyższego obowiązku zostają wytwórcy wytwarzający w jednostce wytwórczej: o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW, będącej projektem demonstracyjnym, będącej instalacją odnawialnego źródła energii, w odniesieniu do której wytwórca energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w tej instalacji korzysta z systemu wsparcia albo z systemu aukcyjnego.

Ustawa wprowadziła również istotne zmiany do w ustawie z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw. W myśl uchwalonych przepisów wprowadzających zmiany w przypadku, gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, i w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach, nie będzie miała zastosowania reguła jeden dodatek dla gospodarstw domowych na jeden adres do gospodarstwa domowego, którego źródłem ogrzewania jest oddzielne lub współdzielone źródło ciepła zgłoszone lub wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków.

Zmiana wywołująca podobne konsekwencje, co wskazane powyżej została wprowadzona również do ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.

Ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Wyjątkiem jest art. 35 wprowadzający zmianę terminologiczną w ustawie z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, który wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2024 r.