Za nami 100 dni dyskusji o Parku Kulturowym

- Sto dni spotkań i rozmów wokół projektu Parku Kulturowego Centrum Starego Rybnika zorganizowaliśmy po to, aby poinformować różne grupy mieszkańców o planie powołania parku kulturowego w Rybniku – mówi prezydent Rybnika Piotr Kuczera. – Zależało nam na tym, by dotrzeć do jak najszerszego grona odbiorców – do samych tylko przedsiębiorców działających w obrębie centrum Wydział Strategii i Obsługi Inwestora Urzędu Miasta Rybnika skierował ponad 700 celowanych zaproszeń na spotkania informacyjne!

Kampania oparta była na spotkaniach, warsztatach, wizytach studyjnych, spacerach z mieszkańcami, przedsiębiorcami, przedstawicielami instytucji, organizacji pozarządowych i lokalnymi liderami. W jej ramach została wydana broszura informacyjna oraz mapa poglądowa przyszłego parku. Kampania obejmowała też szeroko zakrojoną akcję ankietową.

- W trakcie spotkań przedstawialiśmy, czym jest park kulturowy. Tłumaczyliśmy uczestnikom korzyści wynikające z tzw. obszarowej ochrony konserwatorskiej, rozdając – dla lepszego zrozumienia – mapę przedstawiającą granice przyszłego parku. Rozmawialiśmy o prawnych, gospodarczych i społecznych konsekwencjach wprowadzenia takiego projektu w Rybniku, wskazując mieszkańcom i przedsiębiorcom, jak – zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – mogą się zmienić regulacje prawne na terenie zajmowanym przez park, z chwilą jego uchwalenia. Umożliwiliśmy też udział w badaniach ankietowych. Dla przedsiębiorców zorganizowana została wycieczka do Krakowa, obejmująca wizytowanie trzech krakowskich parków kulturowych – mówi dr Małgorzata Tkacz-Janik, która prowadziła na terenie miasta kampanię informacyjną o charakterze konsultacji społecznych.

Jak podkreśla dr Małgorzata Tkacz-Janik, kampania informacyjna uruchomiła szeroką partycypację obywatelską i dyskusję publiczną na temat projektu parku:

- Podczas kampanii odbyliśmy kilkaset indywidualnych rozmów z mieszkańcami podczas imprez masowych, takich jak Festiwal Krainy Górnej Odry, Międzynarodowy Festiwal Jazzu Tradycyjnego połączony z Rybnickim Zalewem Dobrego Piwa, Rybnik Foto Festival, a także w trakcie organizowanych spacerów po obrębie projektowanego parku, wzdłuż Nacyny, śladem żydowskich mieszkańców czy szlakiem pereł rybnickiej architektury. Uruchomiliśmy konsultacyjny adres mailowy parkkulturowy@um.rybnik.pl oraz hasztag #ParkKulturowy. W mediach lokalnych wzrosła ilość tekstów, komentarzy oraz debat o projektowanym parku kulturowym – wskazuje dr Tkacz-Janik.

Efekt prowadzonych działań to solidna baza danych, która może być pomocna także w przyszłym zarządzaniu parkiem. Zebrano prawie 700 ankiet, dzięki którym pozyskano opinie dotyczące takich tematów jak: waga dziedzictwa historycznego, potencjał turystyczny Rybnika, postrzeganie projektu parku kulturowego w kontekście rozwoju miasta.

- Zespół Zadaniowy ds. Powołania Parku Kulturowego odbywa regularne spotkania i konsultuje etapowe wyniki kampanii informacyjnej. Informacje zebrane podczas spotkań są gromadzone do dalszego przetworzenia. Sam projekt właściwej uchwały w sprawie parku kulturowego „Centrum Starego Rybnika” powstanie na początku 2024 roku. Będzie zawierał rekomendacje wynikające z analizy uwag i propozycji mieszkańców, które pojawiły się w trakcie omawianej kampanii informacyjnej. Chcieliśmy, by ta uchwała sporządzona została w oparciu o głosy mieszkańców oraz przedsiębiorców prowadzonych tutaj biznesy, by była to uchwała „uszyta na miarę” Centrum Starego Rybnika. Kampania informacyjna i zdobyte w jej trakcie głosy mieszkańców to umożliwiają. Stworzony w ten sposób projekt uchwały zostanie oczywiście także przedstawiony do konsultacji społecznych – wyjaśnia dr inż. arch. Henryk Mercik – Miejski Konserwator Zabytków

- Bardzo się cieszę, że podczas mijających 100 dni spotkań i rozmów Zespół zadaniowy ds. powołania Parku Kulturowego Centrum Starego Rybnika spotkał się w większości z pozytywnym odbiorem, motywując mieszkańców do wyrażania opinii. Z dotychczas zanalizowanych ankiet wynika, że prawie 80% uczestników badania opowiada się za utworzeniem w centrum miasta parku kulturowego, a 43% uważa, że ilość i sposób prezentowania reklam na terenie centrum wymaga poprawy. To świadczy o tym, że kwestia poprawy estetyki przestrzeni miejskiej, uporządkowania krajobrazu, zlikwidowania chaosu reklamowego jest dla rybniczan ważna – podsumowuje Piotr Kuczera.

Warto dodać, że – wychodząc naprzeciw wątpliwościom oraz pytaniom, które budzi idea wprowadzenia Parku Kulturowego pn. Centrum Starego Rybnika – Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków wraz z Zakładem Gospodarki Mieszkaniowej (ZGM) przygotowało projekt obiektu referencyjnego w obszarze przyszłego parku. Wybrano neoklasycystyczną kamienicę zlokalizowaną przy Rynku 1.

- Zasady kształtowania ładu przestrzennego w granicach parku kulturowego zostaną pokazane na przykładzie zabytkowego budynku będącego własnością Miasta. Będzie on naszym obiektem referencyjnym, pokażemy, co można zmienić w zakresie kolorystyki, reklam, szyldów, urządzeń zamontowanych na elewacji. Chcemy pokazać, że zmiany nie muszą oznaczać kosztownych i długotrwałych remontów – tłumaczy Henryk Mercik.

Zespół zadaniowy ds. powołania Parku Kulturowego Centrum Starego Rybnika planuje przedłużenie procesu ankietowania oraz podsumowań do 20 października w celu łagodzenia obaw przed zmianami, jakie niesie ze sobą wprowadzenie na danym terenie parku kulturowego.

Zebrany materiał zostanie podsumowany w listopadzie tego roku, od tego momentu zaczniemy przygotowanie projektu uchwały dotyczącej Parku Kulturowego Centrum Starego Rybnika, który zostanie poddany konsultacjom społecznym. Po wniesionych uwagach do tego projektu zostanie on przedstawiony pod głosowanie Radzie Miasta Rybnika. Jeżeli radni zdecydują o wejściu w życie tej uchwały, to nie oznacza, że zmiany dotyczące ładu przestrzennego w granicach parku wejdą w życie z dnia na dzień. Miasto planuje, by okres zastosowania do wymogów parku kulturowego był na tyle długi, by wszyscy zdążyli się do tych zmian przygotować.

Park Kulturowy, to jedna z form prawnych ochrony dziedzictwa w Polsce, na mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece na zabytkami. Ustanowienie Parku Centrum Starego Rybnika może poprawić skuteczność ochrony, standard życia i gospodarowania w zabytkowych obszarach miasta. Park kulturowy jest formą chroniącą obszar mający historyczny rodowód, na którym nie muszą się znajdować tylko obiekty zabytkowe, ale również układ zieleni, przyroda oraz współczesne budynki i obiekty. W ciągu ostatnich 20 lat powstało w Polce 41 parków kulturowych, w tym cztery w województwie śląskim.