Edukacja regionalna dzieci

W SP nr 12 w Rybniku, nauczycielka dyplomowana nauczania zintegrowanego Teresa Zielonka społecznie prowadziła zajęcia dodatkowe z zakresu edukacji regionalnej, realizując innowację pedagogiczną pt. „Mały Ślązoczek”. Program ten wzbogacał codzienną praktykę szkolną o elementy wiedzy z geografii, historii, przyrody, literatury, kultury Górnego Śląska.

Realizacja tego zadania pozwoliła uczniom pogłębić własną wiedzę na temat regionu w ramach ciekawych zajęć terenowych, teatralnych i plastycznych. Uczniowie poznali najbliższą okolicę, region. Zapoznali się z kulturą mieszkańców, tradycjami i zwyczajami świątecznymi oraz z obrzędami związanymi z porami roku.

Dzieci uczyli się piosenek i tańców śląskich oraz ról do inscenizacji w gwarze śląskiej np. „Kopciuszek po śląsku”, „Jasełka po śląsku” itp.

Często korzystała ze zbiorów Izby Pamięci Regionalnej, którą założyła w 1998 roku. Zgromadziła w niej: stare kuchenne meble, monety, naczynia, żelazka z „duszą”, młynki do kawy, romple, maśniczkę, obrazy, krzyże, zegary z kukułką,, maszyny do szycia, ręczną maglownicę, wyszywane wanczonery, obrusy, narzędzia rolnicze (sierpy, cepy, żarna), drapane pisanki, akcesoria górnicze, karbidki, lampki górnicze, maski przeciwgazowe, hełmy, medale, odznaczenia, kufle z górniczych gwarków, stroje galowe górnika oraz wiele innych przedmiotów. W listopadzie organizuje tradycyjne „andrzejki” z laniem wosku. Są tańce, zabawy i wróżby.

Cykliczną imprezą, na stałe zamieszczoną w kalendarzu imprez szkoły jest Szkolny Konkurs Gwary Śląskiej, który organizuje od 15 lat. Celem konkursu jest kształtowanie poczucia tożsamości regionalnej, pielęgnowanie gwary śląskiej wśród dzieci, podtrzymywanie tradycji śląskiej i integracja środowiska. Przybliża on uczniom kulturę, tradycję, zwyczaje, mentalność, a przede wszystkim język, którym posługują się mieszkańcy naszego regionu. Konkurs ma również za zadanie pokazanie bogactwa gwary śląskiej i obudzenie poczucia dumy ze swej Małej Ojczyzny. Organizuje wigilijki klasowe. Dzieci poznają tradycje i obrzędy świąteczne, poza tym klasa integruje się poprzez wspólne kolędowanie.

Co roku jeździ ze swoimi uczniami na warsztaty do Centrum Regionalnego w Żorach - Osinach. Dzieci uczą się patriotyzmu lokalnego poprzez kontakt z folklorem, gwarą i historią regionu. Śpiewają śląskie piosenki, tańczą ludowe tańce oraz degustują chleb ze smalcem. Poznają też tradycje, zwyczaje, stroje śląskie oraz Ślązoka Roku 2008 Pana Ludwika Wróbla z Żor, „Zasłużonego dla Województwa Śląskiego”. Każde dziecko otrzymuje czasopismo „Bajtel”. Uczniowie są zachwyceni warsztatami promującymi śląską kulturę i tradycję. Organizuje Dzień Babci i Dziadka oraz Prababci i Pradziadka. Głównym celem tej imprezy jest integracja ze środowiskiem rodzinnym oraz wdrażanie dzieciom wiedzy, że osobom starszym należy okazywać szacunek i wdzięczność za pomoc w wychowaniu.

Angażuje swoich uczniów do udział w konkursach o zasięgu regionalnym, gdzie zdobywają najwyższe laury np. w Wojewódzkim Konkursie Piosenki Śląskiej „Karolinka”, w Wojewódzkim Konkursie „Edukacja regionalna w szkole - Proszę Was, pozostańcie wierni temu dziedzictwu", w Przeglądzie Twórczości Górniczej "Karbidowe obrazki" oraz w Wojewódzkim Konkursie Plastycznym „Mój piykny Ślónsk”. Konkursy motywują uczniów do działania, stymulują ich ciekawość poznawczą i poszerzają horyzonty.

Przygotowuje swoich wychowanków do występów na Biesiadzie Śląskiej z okazji Dnia Górnika, którą zapoczątkowała w szkole w1998 roku i odbywa się ona co roku w grudniu. Nawiązała współpracę z Ogniskiem Pracy Pozaszkolnej „Przygoda”, która trwa do dzisiejszego dnia. Dzieci z „Przygody” były zaproszone do szkoły i śpiewały śląskie piosenki, tańczyły tańce regionalne. Ich występy połączone były z kiermaszem potraw śląskich. Nie zabrakło: żurku śląskiego, wodzionki, kołocza z makiem i serem oraz chleba ze smalcem, a wszystko bezinteresownie przygotowali rodzice uczniów z jej klasy. Obecnie wszyscy uczniowie z jej klasy należą do kółka tańców regionalnych prowadzonego na terenie szkoły pod kierunkiem Barbary Szulik i Ireny Witek –Bugla z OPP „Przygoda”.

Sama czasami pisze teksty w gwarze śląskiej i je publikuje w książce „Jak tu u nas piyknie” wydane przez Żorskie Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne oraz na www.lauba-slonsko.pl. Nieraz są wykorzystywane w konkursach gwary śląskiej.

Poprzez szeroki zakres oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych stara się rozbudzić wśród uczniów miłość do wielkiej ojczyzny - rozpoczynając od utożsamiania się z rodzinną miejscowością i miłością do niej.

Rodzice i uczniowie są usatysfakcjonowani tym, że pielęgnowana jest tradycja naszego regionu począwszy od najmłodszych dzieci, angażując w to całą społeczność lokalną. Silny związek człowieka z dziedzictwem regionalnym, otwiera go na dziedzictwo narodowe. Edukacja regionalna trwa przez całe życie. Jest procesem stałego odkrywania regionu, w którym się żyje, w jego zadziwiającej różnorodności i bogactwie.

Sztukę ludową, folklor, kulturę materialną – wszystko należy chronić, aby obecne i następne pokolenie znało swój region i jego spuściznę kulturową. Dzieci mają się uczyć miłości do kraju poprzez miłość do swej własnej „Małej Ojczyzny”, szacunku do osób starszych i do historii, bo bez nich nie może istnieć żaden naród.