Nagroda Europa Nostra dla Kopalni Ignacy

Nagroda Europejskiego Dziedzictwa, współfinansowana przez program Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”, przyznawana jest projektom, które wyróżniają się w obszarach ochrony, konserwacji oraz adaptacji dziedzictwa kulturowego. Kopalnia Ignacy została doceniona w kategorii konserwacji i adaptacji, a jej projekt znalazł się w gronie 26 laureatów z 18 krajów. Co więcej, rybnicki zabytek znalazł się w elitarnym gronie pięciu projektów wyróżnionych tytułem Grand Prix, co czyni tę nagrodę wyjątkowym osiągnięciem na skalę europejską.

Podczas uroczystości w Bukareszcie, nagrodę z rąk Iliany Ivanovej, komisarz europejskiej ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży, odebrał Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika. W uzasadnieniu jury podkreślono, że rewitalizacja Kopalni Ignacy jest wzorcowym przykładem, jak można z sukcesem przekształcać dawne zakłady przemysłowe, odpowiadając na współczesne wyzwania związane z obszarami poprzemysłowymi. Projekt nie tylko przyczynił się do odnowienia i zachowania zabytku, ale także zwiększył spójność społeczną w regionie, jednocześnie zmniejszając wskaźniki przestępczości. Ważnym aspektem projektu była dbałość o zachowanie maszyn parowych, będących nieodłącznym elementem dziedzictwa technicznego kopalni.

Ceremonia wręczenia nagród odbyła się w prestiżowej sali koncertowej Ateneum Rumuńskiego, będącej jednym z najważniejszych kulturalnych miejsc w Bukareszcie. Wydarzenie to było kulminacyjnym punktem Europejskiego Szczytu Dziedzictwa Kulturowego, który trwał od 6 do 8 października pod patronatem Prezydenta Rumunii Klausa Iohannisa. Współgospodarzami wydarzenia byli także Iliana Ivanova oraz prezydent wykonawczy Europa Nostra, Hermann Parzinger, a całą uroczystość poprowadziła Sneška Quaedvlieg-Mihailovic, Sekretarz Generalna Europa Nostra.

Piotr Kuczera, Prezydent Miasta Rybnika, podczas swojego przemówienia podkreślił rolę społeczności lokalnej w procesie rewitalizacji kopalni. „Dawny zakład przemysłowy został ponownie oddany w ręce mieszkańców, którzy przez wiele lat walczyli o to miejsce za pośrednictwem Stowarzyszenia Zabytkowej Kopalni Ignacy” – powiedział Kuczera. „Nasza Hoymgruba, jak nazywamy kopalnię, jest teraz miejscem kultury, nauki i rekreacji, które integruje społeczność. Dwudziestoletni proces rewitalizacji obejmował nie tylko sukcesywną renowację obiektu, ale także pracę aktywistów na rzecz zwiększenia świadomości społecznej” – dodał.

Rewitalizacja Kopalni Ignacy, zakończona w 2022 roku, była możliwa dzięki wsparciu Miasta Rybnika oraz funduszom unijnym w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego. Proces ten przekształcił dawną kopalnię w nowoczesne centrum kulturalno-edukacyjne, które przyciąga zarówno turystów, jak i mieszkańców regionu, stając się symbolem udanej transformacji postindustrialnej.

Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii Kopalni Ignacy będzie odsłonięcie tablicy Europejskiej Nagrody Dziedzictwa, które planowane jest na 7 grudnia 2024 roku, podczas obchodów Europejskiej Barbórki. Jak informuje Marek Gołosz, Dyrektor Zabytkowej Kopalni Ignacy, uroczystość ta będzie połączona z prezentacją kolejnego wyróżnienia, którym jest nagroda „Zabytku Zadbanego”, przyznana niedawno przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków. Wydarzenie to, objęte patronatem Marszałka Województwa Śląskiego, będzie symbolicznym zwieńczeniem wyjątkowego roku dla śląskiego i polskiego dziedzictwa kultury przemysłowej.

Tytuł Grand Prix Europejskiej Nagrody Dziedzictwa to nie tylko uznanie dla Kopalni Ignacy, ale także dla całego regionu, który poprzez skuteczną rewitalizację przemysłowych zabytków pokazuje, że historia i kultura mogą stać się siłą napędową rozwoju społeczno-gospodarczego.