Fitoglosje. Pierwsza wystawa w dawnej kotłowni Kopalni Ignacy

Artyści z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, badaczka Uniwersytetu Śląskiego oraz Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku oddadzą głos roślinom z górnośląskiego krajobrazu. Wystawa jest częścią projektu “Postindustrialny słownik roślinno-ludzki” realizowanego przez zespół kuratorski złożony z Joanny Zdzienickiej-Obałek, Pawła Szeibla i Joanny Soćko.

Fitoglosje splatają rośliny (gr. phyto) z językiem (gr. glossa), obrazując nasze próby uchwycenia międzygatunkowych spoufaleń. Glosy, czyli komentarze albo objaśnienia, pojawiają się zwykle na marginesach, zapraszając do dialogu, który odbywa się poza głównymi kanałami komunikacji. Fitoglosje zachęcają do wyruszenia jeszcze dalej: na manowce ludzkiej mowy, gdzie roślinne ekspresje ujawniają niedostatki ludzkiej komunikacji w polifonicznym i „polilogicznym” nie-tylko-ludzkim świecie. 

Wystawa angażuje współczesne metody badań artystycznych, aby zadać pytanie o życie gatunków porastających tereny poprzemysłowe i zaprosić do wspólnej dyskusji. Zwraca uwagę na rzadko poddawaną dyskusji rolę zmysłowych doznań w budowaniu relacji roślinno-ludzkich. Przypatrując się pracom artystycznym i literackim, dostrzeżemy stojące za nimi rozmaite praktyki terenowe, w tym zbierackie – angażujące zmysł dotyku poprzez staranne wybieranie egzemplarzy konkretnych gatunków lub nacisk opuszków palców na papier w celu unaocznienia kompozycji utworzonej przez koliste zmarszczenia kory. Wsłuchamy się też w dźwięki spotkania z roślinnymi lokatorami nasypu kolejowego i spojrzymy na ogródki działkowe oczami pielęgnujących je właścicieli. 

Ekspozycja splata obrazy, obiekty i teksty, tworząc „ekosystem” różnorodnych, wzajemnie oddziałujących prac, w których artystki i artyści oraz osoby piszące badają subtelne sploty i życiodajne związki, wypracowując nowe sposoby komunikacji. Poszukując obszarów możliwej symbiozy, uczestniczki i uczestnicy wyruszają na marginesy cywilizacji – w tereny postindustrialne, nieużytki i pozornie zbędne zakątki otaczającej nas codzienności. To właśnie w tych miejscach uczymy się na nowo nawiązywać więź z powracającą przyrodą.

– Cieszę się, że dzięki wspólnemu wysiłkowi udało się zaaranżować tę wyjątkową wystawę w miejscu, które tak silnie z nią koresponduje. W budynku tym przetwarzano energię skumulowaną przez naturę w węglu, produkując m.in. parę dla naszych maszyn wyciągowych. Zlokalizowane tu kotły zostały wyłączone z działalności produkcyjnej we wrześniu 2011 roku. Dwa lata temu budynek przekazano Zabytkowej Kopalni Ignacy na potrzeby działalności kulturalnej. Dziś – choć w ograniczonym zakresie – udostępnimy go do zwiedzania, a pretekstem do tego będzie właśnie wystawa Fitoglosje – dodaje Marek Gołosz, Dyrektor Zabytkowej Kopalni Ignacy w Rybniku.

Wystawa udostępniana będzie zwiedzającym od 29.04 – 22.06.2025 r. w tygodniu w godzinach 16.00-17.00, a w weekendy i święta (1.05, 3.05 i 19.06) w godzinach 11.00-12.00 oraz 16.00-18.00. Wstęp wolny po dokonaniu rezerwacji na stronie bilety.kopalniaignacy.pl.