Drach na scenicznych deskach

Wydany w 2014 roku „Drach” Szczepana Twardocha to jedna z najbardziej uznanych powieści ostatnich lat. Utwór przedstawia losy śląskich rodzin: Magnorów i Gemanderów na tle dwudziestowiecznych wydarzeń historycznych. Przez krytyków określany jest mianem wielkiej opowieści o Śląsku, sagi rodzinnej, ale też „powieści totalnej”, niepoddającej się kodyfikacjom. Na kartach utworu pojawia się Rybnik – i to m.in. ten fakt stał się impulsem do tego, by powieść przenieść na teatralną scenę i w Rybniku zorganizować premierę spektaklu.

Istnieje długa tradycja mecenatu w dziedzinie kultury. Dzisiaj Rybnik ma ambicje bycia mecenasem dobrej literatury współczesnej, chce wpierać śmiałe i niełatwe przedsięwzięcia, dobrych twórców. Doskonałym pretekstem jest to, że miasto zaistniało na kartach „Dracha” i chce pokazać ten fakt w nowej odsłonie. Adaptacja sceniczna powieści to także kolejna okazja do tego, by pokazać znaczenie Rybnika w kontekście losów całego Górnego Śląska. Powieść nawiązuje bowiem do bardzo złożonej historii tego regionu, jest swoistą wyprawą przez dzieje, głównie XX wieku. Cieszę się, że miasto może mieć swój udział we wspieraniu kultury, która traktuje o problemach śląskiej ziemi – podkreśla prezydent Rybnika Piotr Kuczera.

W „Drachu” ważną rolę pełni rybnicki szpital psychiatryczny, który dla autora powieści stanowił inspirację artystyczną: Rybnicki szpital psychiatryczny był dla mnie zawsze poruszający. Ślady kul na murze kazały mi pytać samego siebie, skąd pochodzą. Kiedy próbowałem odpowiadać na te pytania, wiedziałem, że jest tam niezwykła, ogromna i do tego bardzo uniwersalna historia do opowiedzenia. Chciałbym przy tym podkreślić, że to, co lokalne, interesuje mnie przede wszystkim jako ilustracja do tego, co uniwersalne. Taki był też pomysł na powieść „Drach” – żeby przez to, co jest intymnym, szczególnym śląskim doświadczeniem historycznym, co jest dla Ślązaków jakoś na wyłączność – opowiedzieć coś uniwersalnego – wskazuje Szczepan Twardoch.

Porozumienie w sprawie adaptacji scenicznej „Dracha”, po uzyskaniu licencji autora, zostało zawarte we wtorek, 13 lutego pomiędzy Teatrem Ziemi Rybnickiej i Teatrem Śląskim imienia Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach: Szczepan Twardoch to pisarz szczególny. Związany mentalnie z Górnym Śląskiem, jest zarówno jego apologetą, jak i krytykiem. Jego zainteresowania literackie daleko wykraczają poza sprawy śląskie – jest jednym z najwybitniejszych pisarzy ostatnich kilkudziesięciu lat piszących po polsku. Tym bardziej cieszę się, że jego ukochana przez ludzi stąd powieść, w której pojawiają się śląskie tematy i śląskie sprawy, będzie wystawiona we współpracy Miasta Rybnika i Teatru Śląskiego – mówi Robert Talarczyk, dyrektor Teatru Śląskiego imienia Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach i reżyser planowanego przedstawienia.

Sceniczna premiera „Dracha” planowana jest w Teatrze Ziemi Rybnickiej 21 października 2018 roku podczas Rybnickich Dni Literatury. Następnie spektakl będzie prezentowany na scenach w Rybniku i w Katowicach. Niezwykle cieszy mnie to, że adaptacja teatralna „Dracha” zostanie po raz pierwszy wystawiona właśnie w Rybniku. To jest chyba najważniejsza dla mnie ze wszystkich napisanych książek, najważniejsza dla tego, że jest dla mnie najintymniejsza, dotyka tego, co dla mnie najgłębsze, najbardziej osobiste. Cieszę się, że ta adaptacja będzie moim niedużym wkładem do tego, co dzieje się z kulturą i w kulturze na Górnym Śląsku, a szczególnie na tym kawałku Górnego Śląska, który jest mi również geograficznie bliski – dodaje Szczepan Twardoch.

Robert Talarczyk podkreśla, że realizacja „Dracha” będzie z pewnością jednym z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Teatru Śląskiego: Teatr Śląski od kilku lat eksploruje lokalną tematykę. Takie spektakle jak „Piąta strona świata”, „Czarny ogród” czy „Skazany na bluesa” są rozpoznawalnymi w całym kraju realizacjami z marką Teatr Śląski jako wizytówką. Jest wśród nich również adaptacja znakomitej powieści Szczepana Twardocha „Morfina”, której inscenizacji podjęła się Ewelina Marciniak, jedna z najciekawszych i najczęściej nagradzanych reżyserek młodego pokolenia. Spektakl okazał się ogromnym sukcesem zarówno artystycznym, jak i frekwencyjnym – wyjaśnia Robert Talarczyk.

W obsadzie planowanej sztuki nie zabraknie znanych nazwisk i akcentów rybnickich: – W produkcji spektaklu pojawią się także nazwiska rybnickich twórców. Mowa w szczególności o warstwie muzycznej, co jest naturalne ze względu na bogate tradycje naszego miasta w tym zakresie. Autorem muzyki będzie rybnicki kompozytor Piotr Kotas – wyjaśnia Michał Wojaczek, dyrektor Teatru Ziemi Rybnickiej.

– W obsadzie oprócz gwiazd Teatru im. Stanisława Wyspiańskiego, takich jak Dariusz Chojnacki czy Grażyna Bułka, znajdą się artyści rozpoznawalni w całym kraju. Prowadzone są m.in. rozmowy z Marianem Dziędzielem, pochodzącym ze Śląska wybitnym polskim aktorem filmowym, telewizyjnym i teatralnym, Krzysztofem Respondkiem, aktorem i wokalistą znanym z licznych programów telewizyjnych i estradowych, Ślązakiem z urodzenia i przekonania, oraz wokalistką zespołu The Dumplings – Justyną Święs, która ma za sobą również bogate doświadczenia aktorskie, zarówno sceniczne, jak i filmowe. Z całą pewnością „Drach” będzie wydarzeniem na skalę ogólnopolską. Takie są nasze zamierzenia i ambicje – zapowiada Robert Talarczyk.

Warto dodać, że współpraca Rybnika z Teatrem Śląskim będzie miała szerszy zakres niż sama współprodukcja spektaklu „Drach”. Jednym z jej elementów będzie wystawienie 22 kwietnia 2018 r. w Teatrze Ziemi Rybnickiej spektaklu „Skazany na bluesa” w reżyserii Arkadiusza Jakubika – Teatr Śląski dokonał pierwszego w Polsce przeniesienia filmowej historii Ryśka Riedla w reż. Jan Kidawy-Błońskiego na teatralne deski.

fot. W. Troszka (rybnik.eu)