Regionalna Izba Gospodarcza o kondycji śląskiego biznesu w czasie epidemii

W ciągu minionych 12 miesięcy sytuacja pandemiczna wpłynęła właściwie na wszystkie dziedziny życia i przymusiła wdrażanie nowych metod dostosowania się do ekstremalnie trudnej rzeczywistości – z takim bagażem powitano nowy rok 2021. W najbliższej perspektywie trzeba będzie się zmierzyć z ciężkim czasem wychodzenia z pandemii, z nadzieją na powrót do większej normalności i przewidywalności działań biznesowych.

Obecnie środowiska gospodarcze poszukują wskazówek dotyczących kierunków planowania swoich działań i relacji z innymi podmiotami – w związku z krótko czy długookresowymi skutkami epidemii, zmianami w trendach konsumenckich i sposobach zarządzania firmami, potrzebują również kompleksowej informacji dotyczącej dostępnych środków pomocowych oraz możliwości ewentualnego rozszerzenia swojej działalności na nowe rynki. W odpowiedzi na te oczekiwania, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach przygotowała wydarzenie, które w sposób kompleksowy przybliżyło stan i rokowania polskiej gospodarki, a także nowe instrumenty, programy oraz projekty, umożliwiające efektywną poprawę gospodarczej rzeczywistości.

- Sektor MŚP został bardzo mocno poszkodowany przez COVID-19. Blisko 70 proc. firm sygnalizowało, że sprzedaż była dramatycznie niska, a spadki obrotów sięgały powyżej 60-70 proc. (w porównaniu z 2019 r.) przy kosztach działalności, które zostały często na tym samym poziomie. Za tymi danymi stoją upadłości, bankructwa, zwolnienia i ludzkie tragedie. W czasie Regionalnego Gospodarczego Otwarcia Roku chcemy się skupić na tym, jak działać, by firmy osiągnęły lepsze wyniki i nowe cele. Pokazać przypadki przedsiębiorców, którzy sobie radzą, mówić o wsparciu dla poszkodowanych branż na szczeblu rządowym, samorządowym, ale również roli samorządu gospodarczego, takiego jakim jest RIG w Katowicach. Poruszyć tematykę zdobywania nowych rynków i budowania kapitału relacji na przykładzie biznesowej współpracy polsko-węgierskiej. Liczę na to, że merytoryczne wystąpienia zaproszonych ekspertów przyniosą wiedzę, która pozwoli sprawniej odnaleźć się w aktualnej sytuacji gospodarczej – powitał uczestników gospodarz i moderator konferencji Tomasz Zjawiony, Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach.

Według prof. Roberta Tomanka, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii lokomotywą dla polskiej gospodarki jest eksport. W 2020 r. zanotowano rekordowe saldo w obrotach międzynarodowych, wynoszące ponad 10 mld EUR.

- Recesja dotknęła Polski mniej niż się spodziewaliśmy. Poziom przedsiębiorczości w naszym kraju pozwolił na obronę w wielu sektorach, zwłaszcza w przemyśle i branży budowlanej. Pytanie jaki będzie rok 2021? PKB od 3-4 proc. wzrostu, czyli powrót do poziomu z 2019 r. Wskaźniki makroekonomiczne PMI też wyglądają obiecująco, zwłaszcza w produkcji przemysłowej, branży budowlanej – gdzie o 20 proc. zwiększyła się liczba inwestycji. Stopa bezrobocia 6,5 proc. jest pod kontrolą. To przesłanki, które pozwalają na optymizm w spojrzeniu na ten rok, który będzie czasem wielkich wyzwań – podkreślał prof. Robert Tomanek.

Minister zapowiedział opracowanie projektu strategii polityki przemysłowej i produktywności, wpierającego innowacyjność i stabilność działania MŚP. Mottem dla działalności Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii będzie znoszenie uciążliwych regulacji, przy okazji dyskusji o nowym kodeksie pracy i dalsze wzmocnienie działań eksportowych firm, poprzez udzielanie finansowego wsparcia na misje zagraniczne i udział w branżowych, międzynarodowych targach. Na ten cel ma zostać przeznaczone 1 mld zł.

Kryzys związany z epidemią wymusił przewartościowanie regionalnej polityki i skupienie się na wyzwaniach związanych z odbudową potencjału gospodarczego regionu. Jako jeden z pierwszych zareagował na te potrzeby Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego. Śląski Pakiet dla Gospodarki, Pakiet dla Turystyki, Pakiet dla Mieszkańców i Zdrowia – wszystkie te przedsięwzięcia (o wartości ponad 3 mld złotych) przyczyniły się do umiejętnego zarządzania kryzysem i poprawy stanu bytowego śląskiej gospodarki. Jak podkreślał w swoim wystąpieniu Witold Bańka, Prezydent Światowej Agencji Antydopingowej, teraz jednym z priorytetów jest internacjonalizacja działalności biznesowej sektora MŚP, dzięki projektom Global Silesia i Inter Silesia, które ułatwią nawiązywanie relacji międzynarodowych.

O planach w zakresie przeciwdziałania gospodarczym skutkom pandemii mówił Wojewoda Śląski, Jarosław Wieczorek, który zapewniał, że władze nie będą ustawać w projektowaniu pomocowych programów dla firm. Pojawiły się nowe Instrumenty, które mają być impulsem w rozwoju lokalnych firm. Program dotyczący bezpieczeństwa dla pieszych pozwoli na kooperację dziesiątek śląskich firm. Ponad 1,200 mln zł przekazano już śląskim samorządom w ramach Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Kolejnym zadaniem dla władz województwa w ramach Funduszu jest wsparcie dla gmin górskich.

- Możemy w miarę suchą stopą przejść przez ten najbliższy okres. Główną przesłanką decyzji, które są podejmowane na szczeblu państwowym i regionalnym jest odpowiedzialność za gospodarkę, społeczeństwo, zdrowie i życie obywateli. W ramach programu szczepień wykorzystaliśmy już 310 tys. dawek w regionie. Nasza wydajność to 1 mln podanych szczepionek miesięcznie, jedynym problemem jest brak ciągłości dostaw – zauważał Jarosław Wieczorek.

Jerzy Woźniak, wiceprezydent miasta Katowice zapowiedział drugą edycję samorządowej tarczy antykryzysowej - Katowickiego Pakietu Przedsiębiorcy. Miasto zamierza kontynuować pomoc dla miejskich firm w zwolnieniach z czynszów najmu oraz dzierżawnych, umorzenia podatku od nieruchomości i innych działań pomocowych. Jednym z nich są pakiety kompleksowego doradztwa kryzysowego w ramach Centrum Wsparcia MŚP, projektu realizowanego przez RIG w Katowicach.

Polsko-Węgierska współpraca

Ważną częścią Regionalnego Gospodarczego Otwarcia Roku były plany wsparcia działań biznesowych w zakresie współpracy przedsiębiorców z Polski i Węgier, przedstawione przez Ambasador Węgier, Konsula Generalnego oraz Polsko-Węgierską Izbę Gospodarczą.

Bodźcem do bliższego przyjrzenia się stosunkom gospodarczym dwóch krajów, które łączy wspólna historia i bliskość kulturowa, stało się powołanie w lipcu 2020 r. Polsko-Węgierskiej Izby Gospodarczej, kontynuującej przedwojenne tradycje pierwszej takiej Izby działającej w latach 1921-39.

- Polska należy do rynków perspektywicznych, to nasz zrównoważony i stały partner w stosunkach handlowych, plasujący się na czwartym miejscu pod względem wymiany handlowej, wynoszącej 12 mld EUR. Przez pandemię w ubiegłym roku zanotowaliśmy spadek wolumenu tej wymiany. Jesteśmy zdeterminowani w działaniach odbudowy kontaktów z partnerami w Polsce, tam gdzie zostały zerwane relacje. Dlatego ważnym elementem polityki zagranicznej Węgier pozostaje wspieranie węgierskich przedstawicielstw biznesowych, takich jak Polsko- Węgierska Izba Gospodarcza – mówiła Orsolya Zsuzsanna Kovács, Ambasador Nadzwyczajna i Pełnomocna Republiki Węgier w Polsce.

Ważne aspekty wzajemnej współpracy dla sektora MŚP przedstawiła dr Anna Wisniewski, Polsko-Węgierskiej Izby Gospodarczej. Rośnie eksport na Węgry polskich firm z różnych branż: 39 proc. to wyroby przemysłu elektromaszynowego, 16 proc. metalurgia, 14 proc. przemysł chemiczny, a 13 proc. stanowią artykuły rolno-spożywcze. Węgry są na piątym miejscu wśród największych odbiorców polskich inwestycji (wartość 1,3 mld EUR na koniec 2019 r.). To pokazuje potencjał, który mogą wykorzystać również mali i średni przedsiębiorcy.

- Polsko-Węgierska Izba Gospodarcza stawia na budowanie kapitału relacji międzyludzkich i biznesowych, wspieranie kontaktów handlowych, gospodarczych między obu krajami, świadczenie usług prawnych czy marketingowych, a także reprezentowanie interesów firm członkowskich. Zapraszamy do dołączenia do nas i wykorzystania kapitału naszej sieci – zachęcała Dyrektor Generalna Izby. 

Tibor Gerencsér, Konsul Generalny Węgier akcentował, że od 2018 r. pojawiły się trzy nowe instytucje wspierające współpracę gospodarczą, naukową i kulturalną między Polską a Węgrami. Rządowa Fundacja im. Wacława Felczaka organizująca konkursy, dofinansowania dla badań naukowych, kontakty między uczelniami, firmami i miastami. Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej, a w ubiegłym roku Izba Gospodarcza. Takie działania dają perspektywę realnego rozwoju kooperacji na linii Budapeszt-Warszawa.

Jedną z pierwszych inicjatyw Izby był projekt „Rozwój komunikacji w stosunkach polsko-węgierskich”. Sześć firm - z tak różnorodnych branż jak winiarstwo czy dystrybucja narzędzi dentystycznych - otrzyma pomoc w zakresie środków komunikacji biznesowej, e-handlu i ma szansę stać się wizytówką udanej współpracy polsko-węgierskiej.

Gdzie szukać finansowania dla firmy

W trakcie trzeciej części konferencji swoje prezentacje przedstawiły instytucje finansujące dla MŚP. Agencja Rozwoju Przemysłu jest wiodącą agendą rządową wspierającą przedsiębiorstwa w prowadzeniu i rozwijaniu działalności, a także w realizacji procesów restrukturyzacji i inwestycyjnych, odgrywa ważną rolę w zwiększaniu konkurencyjności polskiej gospodarki, od roku także pomaga w przeciwdziałaniu negatywnym konsekwencjom pandemii. W ramach projektu ARP Tarczą przeanalizowano 900 wniosków i rozdysponowano 1 mld 700 mln zł. Na zlecenie Ministerstwa Rozwoju od końca września 2020 r. trwa dystrybucja środków finansowych w zakresie Polityki Nowej Szansy. Na początku roku we współpracy ze Związkiem Polskiego Leasingu wypracowano nowy instrument – pożyczkę w ramach umowy leasingu dla przedstawicieli branży przewozów autobusowych. Trwają również rozmowy ze Związkiem Banków Polskich nad rozwiązaniem, które umożliwiłoby wykorzystanie wsparcia ARP w obrębie umów kredytowo-inwestycyjnych, tak by Spółka na 12 miesięcy mogła przejąć raty spłat kredytu przedsiębiorców.

- Instytucje finansowe wprowadziły szereg nowych rozwiązań, ten rynek zachował się generalnie bardzo odpowiedzialnie. Nie tylko okresy karencji, moratoriów wynikające z ustaw, ale także podejście pro-przedsiębiorcze mocno zaistniało. Obserwujemy też bardzo dużą chęć współpracy z ARP ze strony instytucji finansowych, banków, funduszy leasingowych. To jeden z ważnych elementów stabilizacji sytuacji kryzysowej, drugim jest znaczący wzrost produkcji przemysłowej i zatrudnienia w tej grupie. Liczymy, że przy wspólnym zaangażowaniu rok 2021 zakończymy wzrostem gospodarczym – podsumowywał sytuację rynkową Paweł Kolczyński, Wiceprezes Zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.

Elżbieta Kabelis, Zastępca Dyrektora Śląskiego Centrum Przedsiębiorczości zaznaczała, że dużym zainteresowaniem cieszą konkursy i projekty szkoleniowe Centrum. W ubiegłym roku ponad 2 tysiące firm poszukiwało takich rozwiązań w ŚCP. W marcu i kwietniu br. planowany jest start konkursu umożliwiającego pozyskanie dofinansowania w obszarze medycyny, na tworzenie i rozwój zaplecza badawczego (aparatura, środki trwałe, modernizacja pomieszczeń), w tym także prace badawcze, np. w kwestii przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19. Drugi konkurs skierowany będzie dla firm z branży turystycznej. Stanowi element pakietu dla turystyki. Podmioty, które uzyskały spadek przychodów w 2020 r. mogą liczyć na pomoc rzędu 500 tys. zł. Pula środków przeznaczonych na pierwszy z konkursów wynosi 17 mln zł, a na drugi 76 mln.

O tym, że kryzys dzięki mądrej polityce inwestycyjnej, stawiającej na dywersyfikację różnych sektorów gospodarki może nie być groźny przekonywał Rafał Kolano, Przewodniczący Rady Nadzorczej KSSE. 57 projektów inwestycyjnych o wartości 5,1 mld zł tak wynik za ubiegły rok jest najlepszy w historii Spółki.

- Brytyjski dziennik „Financial Times” uznał KSSE najlepszą strefą w Polsce i Europie i drugą na świecie. Zadania, które postawił sobie Zarząd Spółki w 2020 r. zostały spełnione. Wzrosła liczba polskich inwestycji na trudnych np. pokopalnianych terenach, z czego aż 66 proc. stanowiły małe i średnie firmy. Core businessem KSSE stało się automotive. Dwa sukcesy to Izera Jaworzno, projekt pierwszego polskiego samochodu elektrycznego. Rozpoczęcie inwestycji planowane jest za 3 lata. Grupa FCA Poland z kolei będzie produkował w Tychach nowe modele aut z napędem hybrydowym i elektrycznym już w 2022 r. Wokół fabryk będzie mogła powstać infrastruktura, a to pole do popisu dla małych i średnich firm z regionu – wyjaśniał Przewodniczący Rady Nadzorczej KSSE.

Scenariusz makroekonomiczny i prognozy gospodarcze sektora finansowego na 2021 rok przedstawiła Urszula Kryńska, ekspert z Departamentu Analiz Ekonomicznych banku PKO BP. Jeżeli nie będzie powrotu pandemii w drugiej połowie roku, zawirowań politycznych i środki unijne zostaną płynnie wykorzystane – można postawić na optymizm, patrząc na ożywienie handlu i wymiany towarowej dla głównych światowych gospodarek oraz poluzowywanie polityki pieniężnej banków centralnych.

- Polska działając w pozytywnym otoczeniu makroekonomicznym ma szansę rozwijać się w solidnym tempie. Zakładamy, że wzrost gospodarczy wyniesie ponad 5 proc. Rośnie rola naszego kraju na światowych rynkach. Dobra wiadomość to to, że staliśmy się czwartym najważniejszym partnerem handlowym dla Niemiec, przed Francją i Włochami. Poza tym zadziała przesunięta stymulacja fiskalna, tzn. pieniądze z tarcz antykryzysowych wydane w tym roku przełożą się na solidny wzrost gospodarczy. Warto też zauważyć, że nastąpiła adaptacja zachowań konsumenckich po każdym znoszeniu obostrzeń. Powstaje nowy ład gospodarczy, w którym Polska i rodzime firmy mają szansę się odnaleźć. Rośnie produkcja dóbr kapitałowych, stopa bezrobocia będzie stabilna, a bilans płatniczy sprzyjający notowaniom złotego – wymieniała ekspert PKO BP.

Podsumowanie konferencji i zadania Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wybrzmiało dzięki wystąpieniu Jacka Cieplaka, Zastępcy Rzecznika MŚP. Wśród postulowanych rozwiązań warto wymienić zmienienie zasad przyznawania tarcz wg kodu PKD na kryterium spadku obrotów o 70 proc. Apel o regionalizację obostrzeń i nie nakładanie nowych podatkowych zobowiązań na firmy w czasie pandemii.

- Mamy ponadto postulaty z Dziesiątki Rzecznika poparte przez ponad 280 przedsiębiorców zrzeszonych w Radzie Przedsiębiorców. Stawiamy również na rozwój naszego biura w Brukseli, bo 70 proc. prawa trafiającego do nas jest ustanawiane w Radzie Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy podnoszą w kontaktach z naszym biurem temat cyfryzacji i poprawa jakości relacji z administracją publiczną. Ciągle potrzebna jest zmiana mentalności urzędników z biurokratycznej na pro-przedsiębiorczą – reasumował Jacek Cieplak.